ღვინო
Jump to navigation
Jump to search
პარონიმები:
წარმოქმნილი სიტყვები და გამოთქმები:
ქართული
| ბრუნვა | მხოლობითი | მრავლობითი | |
|---|---|---|---|
| სახელობითი | ღვინო | ღვინო-ებ-ი | ღვინო-ნ-ი |
| მოთხრობითი | ღვინო-მ | ღვინო-ებ-მა | ღვინო-თ(ა) |
| მიცემითი | ღვინო-ს(ა) | ღვინო-ებ-ს(ა) | ღვინო-თ(ა) |
| ნათესაობითი | ღვინ-ის(ა) | ღვინო-ებ-ის(ა) | ღვინო-თ(ა) |
| მოქმედებითი | ღვინ-ით | ღვინო-ებ-ით(ა) | |
| ვითარებითი | ღვინო-დ(ა) | ღვინო-ებ-ად(ა) | |
| წოდებითი | ღვინო-ვ | ღვინო-ებ-ო | ღვინო-ნ-ო |
ღვინო (ღვინისა)
- მნიშვნელობა
- (არსებითი სახელი) ყურძნის ნაწური, თავისით დადუღებული, ალკოჰოლიანი სასმელი. ◆ შავ ლუდსა, წითელ ღვინოსა განა სულყველას სმა უნდა? (ხალხ). ◆ კახეთი განთქმულია თავისი ვენახებითა და ღვინით (ი. გოგებ.) .
- (არსებითი სახელი) სხვა ხილეულის წვენის იგივე წესით დაყენებული მათრობელა სასმელი. ◆ [მოუტანეს] გუდებით წყავის ღვინო (დ. შენგ.)
- რთული ფუძის მეორე შემადგენელი ნაწილი. ◆ პურ–ღვინო
- IPA: [ɣvɪnɔ]:აუდიო მაგალითი: ღვინო ?
- ღვინო, მიუხედავად იმისა, რომ "ო" ხმოვნით ბოლოვდება, იკვეცება და ამდენად განსხვავებულად იბრუნვის (ბრუნება იხილეთ ინფოდაფაში).
- მხ. რ. ღვი·ნო; მრ. რ. ღვი·ნო·ე·ბი
- ღვინის აღმნიშვნელ სიტყვებს თითქმის ყველა ენაში ერთი ძირი აქვს. ქართველურ ენებში იგი გამოითქმის ასე: ღვინო (ქართ.), ღვინი (ზან.), ღვინალ (სვან.). სხვა ინდო-ევროპულ და სემიტურ ენებში: ხეთური: wiyan(a), ლუვიური: wa/i-ya-na, ძვ. ბერძნ.: Οíνος, ლათ: vinum, სომხ.: gini გერმ.: Wein, ინგლ. Wine, რუს. (სლავურ ენებზე): вино, უელს: gwîn, ფრანგ.: vín, ესპ.: vino, იტ.: vino, არაბ.: wainun, ებრ.: yayin, ასირ: înu.
- მეცნიერთა უმეტესობის აზრით წინარექართულ ენაში პროტო-ინდო-ევრუპული ენიდან[1][2] — ერთერთი თეორიის თანახმად კი — პროტო-სომხური ენის საშუალებით მოხვდა.[3][4] ზურაბ სარჯველაძის მიერ წამოყენებული თეორია[5] ამ სიტყვის წმინდა ქართველურ ეტიმოლოგიასთან დაკავშირებით, დასავლელმა[6][7] და ქართველმა[1][8] მეცნიერებმა მკაცრად გააკრიტიკეს და უარყვეს იგი.
პარონიმები:
წარმოქმნილი სიტყვები და გამოთქმები:
- (მნიშვ. 1, 2) თავი ღვინო, თავანკარი ღვინო, შუმი ღვინო, სახარჯო ღვინო, შუა ღვინო, დამდგარი ღვინო, საძველო ღვინო, დაძველებული ღვინო, ძველი ღვინო, გალა ღვინო, მოჭანგული ღვინო, მოჭვანგული ღვინო, ღვინისთვის უკბენია, ხატის ღვინო, ხატის ღვინო დაულევია, ღვინო მოერევა, ღვინო ერევა, ღვინო მოეკიდება, ღვინო შეუჯდება, ღვინო გაუჯდება, ღვინოში იხრჩობა, ღვინით გაჟღენთილი, ღვინოს იპარავს, ღვინოში ბანაობს, ღვინოს თავს გადაუქცევს, თხლეზე ღვინის დაყენება, ღვინის გადაბრუნბა, ღვინოს გადაიღებს, ღვინის კლიმვა, ღვინის ჩაკობულვა, ღვინოს ბუნგი მისცა, ღვინის თბილი, ღვინის დასალევი, ღვინოს ხელი აქვს, ღვინის მონაყვა, ბჟუქურა ღვინო, ღვინის ქვა, ღვინოში, ღვინოავარდნილი, ღვინო-არაყი, ღვინობისთვე, ღვინონასვამი, ღვინოსმული, ღვინისფერი, ღვინისმჟავა.
თარგმანები
- აბაზური: чагӀыр; аркъажв
- აფხაზური: аҩы
- ავარული: чагъир; жа
- ადიღეური: винэ; санэ
- აზერბაიჯანული: şərab
- ალბანური: verë
- ალთაური: аракы
- ინგლისური: wine
- არაბული: نبيذ (nabīḏ); خمر (ḫamr)
- არამეული (სირ.): ܚܡܪܐ
- სომხური: գինի (gini)
- ასამური: সুৰা (ĥurā)
- ასტურიული: vinu
- აფრიკაანსი: wyn
- ბასკური: ardo
- თარგი:ba: шарап
- ბელარუსული: віно საშ.
- ბენგალური: ওয়াইন (oyāin)
- ბულგარული: вино საშ.
- ბოსნიური: vino საშ.
- ბრეტონული: gwin
- თარგი:bua: архи
- უელსური: gwin
- უნგრული: bor
- თარგი:vep: vin
- სორბული (ზემო): wino
- ვოლაპუკი: vin
- თარგი:wo: biiñ
- ვიეტნამური: rượu vang
- თარგი:haw: waina
- თარგი:gag: şarap
- თარგი:ht: diven
- გალისიური: viño
- თარგი:kl: viinni
- ბერძნული: κρασί, οίνος
- გუარანი: kaguy
- თარგი:gu: વાઇન (vāin)
- თარგი:gd: fion
- თარგი:dar: чягъир; держ; мусти
- თარგი:prs: شراب (šarāb)
- დანიური: vin
- თარგი:dv: ރާ (rā)
- თარგი:ang: win
- ძველი ბერძნული: οἶνος
- თარგი:zu: iwayini
- ებრაული: יין (yayin)
- იდიში: װײן (veyn)
- იდო: vino
- თარგი:inh: чхьагӀар
- ინდონეზიური: anggur
- ინტერლინგუა: vino
- თარგი:iu: imialuk
- თარგი:ik: misuġuq
- გალისიური: fíon
- ისლანდიური: vín
- ესპანური: vino მამრ.
- იტალიური: vino მამრ.
- იორუბა: o̩tí òyìnbóo̩tí èso àjàràwáìn
- თარგი:kbd: фадэ; шагъыр
- ყაზახური: шарап
- თარგი:xal: әрк; чаһр
- კანნადური: ಶರಾಬು (šarābu)
- თარგი:kaa: sharap; vino
- თარგი:krc: чагъыр
- კატალონიური: vi
- კაშუბური: wino საშ.
- ყირგიზული: шарап
- ჩინური: 酒 (jiǔ)
- კომი-პერმული: вина
- კორეული: 포도주 (podoju)
- თარგი:kw: gwin
- თარგი:co: vinu
- თარგი:xh: iwayini
- ყირიმული თათრული: şarap
- თარგი:kum: чагъыр
- ქურთული: şerab; bade
- თარგი:lad: ב'ינו (vino)
- თარგი:lbe: чахир; хӀан
- ლათინური: vinum საშ.
- ლატვიური: vīns
- თარგი:lez: чехир
- თარგი:li: wien
- ლიტვური: vynas
- თარგი:lmo: vin
- თარგი:lb: Wäin
- მაკედონური: вино საშ.
- თარგი:mg: divay
- მალაიური: arak; minuman keras; wain, anggur
- თარგი:ml: വീഞ്ഞ് (vīññ)
- მალტური: inbid
- მაორი: wāina (waaina)
- მარათული: दारु (dāru)
- თარგი:chm: арака
- თარგი:mdf: вина
- თარგი:mo: вин
- მონღოლური: архи; дарс
- თარგი:gv: feeyn
- თარგი:nv: wáán
- თარგი:gld: араки; хоангдю
- თარგი:nah: octli
- გერმანული: Wein მამრ. -s, -e
- თარგი:yrk: ябе и’; сярка
- ნიდერლანდური: wijn
- სორბული (ქვემო): wino საშ.
- თარგი:nds: Wien
- ნოვიალი: vine
- ნორვეგიული: vin
- ოქსიტანური: vin
- ოსური: сӕн
- პენჯაბური: ਸ਼ਰਾਬ (šarāb)
- პაპიამენტო: biña
- სპარსული: شراب (šarâb)
- პოლონური: wino
- პორტუგალიური: vinho მამრ.
- პუშტუ: شراب (šarāb)
- თარგი:pms: vin
- რეტორომანული: vin
- რუმინული: vin
- რუსული: вино
- თარგი:sjd: выннҍ
- თარგი:sa: द्राक्षरसः (drākṣarasaḥ)
- თარგი:sc: binu
- სერბული (კირ.): вино საშ.
- სერბული (კირ.): вино საშ.
- თარგი:st: vene
- თარგი:szl: wino
- თარგი:si: වයින් (vayin)
- თარგი:scn: vinu
- სლოვაკური: víno საშ.
- სლოვენური: vino
- თარგი:so: khamri; waayn; fiino
- თარგი:srn: win
- თარგი:sw: divai
- თარგი:tab: чяхир; тарма
- თარგი:tl: alak
- ტაჯიკური: шароб
- თარგი:ty: uaina
- ტაილანდური: เหล้าไวน์ ([h]láwwai[n]); ไวน์ (wai)
- ტამილური: திராட்சை மது (tirāṭcai matu)
- თათრული (კირ.): шәраб
- თარგი:ttt: шороб
- თარგი:te: ద్రాక్షపుల్లకల్లు (drākṣapullakallu); ద్రాక్షామద్యము (drākṣāmadyamu); కల్లు (kallu)
- თარგი:tet: tua, tua-uvas
- თარგი:tpi: wain
- თარგი:tn: mofine
- ტუვინური: арага
- თურქული: şarap
- თურქმენული: şerap; çakyr
- თარგი:udm: вина
- უზბეკური: vino
- უიღურული: üzüm hariqi (үзүм һариқи)
- უკრაინული: вино საშ.
- ურდუ: شراب (šarāb)
- ფარერული: vín
- თარგი:fj: waini
- ფინური: viini
- ფრანგული: vin მამრ.
- ფრიზული: wyn
- თარგი:fur: vin
- თარგი:kjh: араға
- თარგი:ha: bammi
- ჰინდი : शराब (šarāb); द्राक्षिरा (drākṣirā)
- ხორვატული: vino
- თარგი:rom: бравинто
- თარგი:ce: чагӀар
- ჩეხური: víno საშ.
- ჩუვაშური: эрех
- შვედური: vin
- თარგი:sco: wine
- თარგი:evn: вино; араки; хорин; идари
- თარგი:eve: минэ
- ესპერანტო: vino
- ესტონური: vein
- თარგი:yua: ki’; u k’aabil ki’
- თარგი:sah: вино; арыгы
- იაპონური: ワイン (wain)
- ↑ 1.0 1.1 Gamkrelidze, Ivanov: Indo-European and the Indo-Europeans: A reconstruction and historical analysis of a proto-language and a proto-culture (vols. I-II). Berlin / New York, 1994-1995
- ↑ Soviet Anthropology and Archeology, Volumes 22-23, International Arts and Sciences Press, 1985
- ↑ *ɣwino- in Kartvelian Etymology database compiled by Sergei Starostin "Несомненный индоевропеизм (повидимому, from протоарм. *ɣwino-m, арм. gin); см, напр, Климов 1981, 171, Климов 1994, 78-82 (хотя автор настойчиво пытается избежать выведения из протоармянского, оно все же представляется наиболее вероятным)."
- ↑ Hračʿeay Ačaṙean (1971–79), Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words], in 4 vols (second edition), Yerevan: Yerevan State University, volume I, page 559
- ↑ hainc’ p’enrixi, zurab sarǰvelaje (Heinz Fähnrich, Surab Sarjveladze) (2000), k’art’velur enat’a etimologiuri lek’sikoni [Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages] (second edition), Tbilisi: Tbilisi Sulkhan-Saba Orbeliani State University Press.
- ↑ Georgij A. Klimov (1998), Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages, New York, Berlin: Mouton De Gruyter
- ↑ Bouda, Karl (1950). "Beitrage zur etymologischen Erforschung des Georgischen", Lingua 2
- ↑ Dzidziguri, Shota (1988). "Life of the Word", Tbilisi: Tbilisi State University Publishing