ქაჯი

ქართული

ქაჯი

ეტიმოლოგია

სპარსული სიტყვისგან /ქაჯ/, რაც ყალბს ნიშნავს.

წაკითხვა

ფონეტიკური ტრანსლიტერაცია (IPA): [kʰɑd͡ʒi]
აუდიო მაგალითი: ქაჯი ^?
დამარცვლა: ქა·ჯი, მრ. რ. ქა·ჯე·ბი, ქაჯ·ნი

მნიშვნელობა

არსებითი სახელი

➤ ქაჯ-ი, ქაჯ-ის(ა), მრავლობითი: ქაჯ-ებ-ი, ქაჯ-ნ-ი

ბრუნვა	მხოლობითი	მრავლობითი
სახელობითი	ქაჯი	ქაჯები	ქაჯნი
მოთხრობითი	ქაჯმა	ქაჯებმა	ქაჯთ / ქაჯთა
მიცემითი	ქაჯს / ქაჯსა	ქაჯებს / ქაჯებსა	ქაჯთ / ქაჯთა
ნათესაობითი	ქაჯის / ქაჯისა	ქაჯების / ქაჯებისა	ქაჯთ / ქაჯთა
მოქმედებითი	ქაჯით / ქაჯითა	ქაჯებით / ქაჯებითა
ვითარებითი	ქაჯად / ქაჯადა	ქაჯებად / ქაჯებადა
წოდებითი	ქაჯო	ქაჯებო	ქაჯნო
ყველა სხვა ფორმა იხილეთ ფორმაწარმოების გვერდზე

ცრუმორწმუნეობა: ავსული, ეშმაკი.
ვაჟა-ფშაველა

მინდია ტყვედა ჰყოლია თორმეტ წელს თურმე ქაჯებსა.

აკაკი წერეთელი

ყმაწვილებს ყველას სჯეროდათ, რომ ჭინკები, ქაჯები, კუდიანები და ეშმაკები ქვეყნად დადიან.

მიხეილ ჯავახიშვილი

ბალღებმა წივილით მოკურცხლეს, თითქოს ქაჯები დაერივნენო.
➤ სინონიმები: ავისული, ავსული, ეშმაკი, დემონი
გადატანითი: ეშმაკი, მაცდური ადამიანი; თავზე ხელაღებული, დამთხვეული.
ეგნატე ნინოშვილი

[ქეთევანი] ქალი კი არა, ქაჯია, ... ვაჯკაცებს აშინებსო! – ამბობდნენ მეზობლები.

იაკობ გოგებაშვილი

გაუკვირდა მტად ქალს: ეს რა ქაჯი ვინმე ყოფილა, თქვენი ჭირიმეო!
➤ სინონიმები: ეშმაკი, მაცდური, თავზე ხელაღებული, დამთხვეული, ქაჯია, ქაჯიანი, ჯისცოცხი
ძველი, ჩვეულებრივ მრავლობითში: ქ ა ჯ ე ბ ი: ჯადოსნური საქმეებითა და საომარი ხერხებით განთქმული ხალხი (გვხვდება „ვეფხისტყაოსანში“)
შოთა რუსთაველი, „ვეფხისტყაოსანი“

ქაჯნი სახელად მით ჰქვიან, არიან ერთად კრებულნი, კაცნი, გრძნებისა მცოდნენი, ზედა გახელოვნებულნი, ყოველთა კაცთა მავნენი, იგი არვისგან ვნებულნი.

წარმოებული ლექსიკა

➤ წარმოებული სიტყვები: ქაჯეთი, ქაჯ-ეშმაკები, ქაჯიანი, ქაჯისცოცხი, ქაჯობა, ქაჯური, ქაჯობს

თარგმანები

ავსული

ბერძნული: διάβολος (el) (diávolos)
ბულგარული: дявол (bg) მამრ. (djavol) шейтан (bg) (šejtan)
გერმანული: Teufel (de) მამრ.
ესპანური: diablo (es) Satanás (es) მამრ.
თურქული: iblis (tr) şeytan (tr) satan (tr)
იაპონური: 魔物 (ja) (まもの, mamono), 天魔 (ja) (てんま, tenma), 悪魔 (ja) (あくま, akuma), 魔王 (ja) (まおう, maō), 魔神 (ja) (ましん, mashin)
ინგლისური: devil (en) Devil (en) Satan (en)
იტალიური: diavolo (it) მამრ. demonio (it) მამრ. Satana (it) მამრ.
პოლონური: diabeł (pl)
პორტუგალიური: diabo (pt)
რუსული: демон (ru) (demon) чёрт (ru) (čort) дьявол (ru) (dʹjavol)
უკრაინული: демон (uk) მამრ. (demon) мольфар (uk) მდედრ. (molʹfar) чорт (uk) მამრ. (čort) диявол (uk) მამრ. (dyjavol) біс (uk) მამრ. (bis)
ფრანგული: démon (fr) მამრ. diable (fr) მამრ. Satan (fr)
შვედური: djävul (sv) jävul (sv) fan (sv) jäkel (sv) jävel (sv)
ჩინური: 魔 (zh) (mó), 魔鬼 (zh) (mógǔi)

წყაროები და რესურსები

ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი, ტომი 7, სვეტი 277, თბილისი, 1962 წელი.
იხილეთ ქართული ვიკიპედიის სტატია „ქაჯი“
„ქაჯი“ ქართული ენის განმარტებით ონლაინ-ლექსიკონში
ქართული ენის ორთოგრაფიული ლექსიკონი, ვარლამ თოფურია, ივანე გიგინეიშვილი, თბილისი „განათლება“, 1998, გვ. 500

ნეიმანი ალ., ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი, მესამე გამოცემა, თბ.: „განათლება“, 1978, გვ. 431.
სულხან-საბა ორბელიანი, ლექსიკონი ქართული : [ორტომეული], ტ. 2, თბილისი: „მერანი“, 1993, გვ. 219.