ცხვირი
სიტყვა მოდის ძველ ქართული ენიდან ცხჳრი , წინარექართული ენიდან *c₁xwir- .
➤ ცხვირ -ი, ცხვირ -ის(ა) , მრავლობითი: ცხვირ -ებ-ი, ცხვირ -ნ-ი
ადამიანის და პირუტყვის ყნოსვის ორგანო . ნესტოებიანი შემაღლება სახეზე, თვალებს ქვემოთ.
უკმაყოფილომ ცხვირიდან წამოსული სისხლი მოიწმინდა და რაღაც ამოილუღლუღა
წინ წამოშვერილი ნაწილი (მთისა ან რაიმე საგნისა ).
➤ სინონიმები: წვერი
კუთხური (ხევსურული): ზვინის ქვედა ნაწილში (დაღმართის მხარეზე) წინ გამოწეული და შემდეგ შიგნით შეკეცილი ორი-სამი ფენა თივისა ; აკეთებენ დადგმული თივის სიმაგრისათვის .
➤ წარმოებული სიტყვები: ცხვირსახოცი , ცხვირაბზეკილი , ცხვირაქერცლილი , ცხვირაწევით , ცხვირაწეული , ცხვირგადატყავებული , ცხვირგასიებული , ცხვირგაჭეჭყილი , ცხვირგრძელი , ცხვირდაჟეჟილი , ცხვირკეხიანი , ცხვირმოუხოცავი , ცხვირჩამოშვებული , ცხვირწვეტა , ცხვირწინ , ცხვირაპრეხილი , ცხვირგაწითლებული , ცხვირგრძელა , ცხვირდასივებული , ცხვირდიდა , ცხვირდიდიცხვირიბზეკია , ცხვირისმიერი , ცხვირმახვილი , ცხვირმოკაუჭებული , ცხვირმოუხოცელი , ცხვირმოჭმული , ცხვირპაჭუა , ცხვირპირდამტვრეული , ცხვირპირდასისხლიანებული , ცხვირ-პირი , ცხვირ-ტუჩი , ჩხვირჩამოშვებული , ცხვირწამოწვდილი , ცხვირწამოწითლებულიცხვირწაყოფილი , ცხვირწაწვეტებული , ცხვირწვეტა , ცხვირ-ხახა
➤ შესიტყვებები: ცხვირის დაცემინება , ცხვირის ღრუ , ცხვირის ცემინება , ცხვირის წინ , ცხვირ-პირის მტვრევით , ცხვირ-პირის ღრუ , ცხვირ-ხახის ღრუ
➤ იდიომები: ავ (უფერ) ცხვირს არ დასცემს • ცხვირიდან ძმარს ადენს • ცხვირის აწევა • ძმარს აწურებს ცხვირში • ცხვირში ამოჰკრავს • ზედ დააკერებს ცხვირს • ცხვირს დაუნაყავს • საყვედურით ცხვირს გაუხვრეტს
ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი , ტომი 8, სვეტი 686, თბილისი , 1964 წელი .
იხილეთ ქართული ვიკიპედიის სტატია „ცხვირი “
„ცხვირი“ ქართული ენის განმარტებით ონლაინ-ლექსიკონში
ნეიმანი ალ. , ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი, მესამე გამოცემა, თბ.: „განათლება“, 1978, გვ. 507.
სულხან-საბა ორბელიანი , ლექსიკონი ქართული : [ორტომეული], ტ. 2, თბილისი: „მერანი“, 1993, გვ. 346.