დიდი
ქართული[რედაქტირება]
დიდი[რედაქტირება]
ეტიმოლოგია[რედაქტირება]
წაკითხვა[რედაქტირება]
- ფონეტიკური ტრანსლიტერაცია (IPA): [didi]
- აუდიო მაგალითი: დიდი ?
- დამარცვლა: დი·დი
მნიშვნელობა[რედაქტირება]
ზედსართავი სახელი[რედაქტირება]
| ➤ დიდ-ი, დიდ-ის(ა), მრავლობითი: დიდ-ებ-ი, დიდ-ნ-ი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- ჩვეულებრივზე მეტი ზომით, მოცულობით, ფართობით, ტევადობით.
- დიდი სახლი. დიდი გზა. დიდი ხე
- 1973-1975: ჭაბუა ამირეჯიბი, „დათა თუთაშხია“
- „გავიხედ-გამოვიხედე, აგერ, ბიჭი მოიწევს და დიდ, შამფურისხელა ისარს მიმიზნებს …“
- 1973-1975: ჭაბუა ამირეჯიბი, „დათა თუთაშხია“
- „დიდ მაგიდაზე ბარე ოცდაათი ჯამი ჩანახი იდგა, შესადგმელად გამზადებული.“
- 1887: ილია ჭავჭავაძე, „ოთარაანთ ქვრივი“
- „და-ძმანი ძირს ეზოში ისხდნენ დიდ ფურცელ-ქვეშ და დილის ჩაის შეექცეოდნენ.“
- ➤ მსგავსი მნიშვნელობის სიტყვები: მოდიდო, უდიდესი, უზარმაზარი, გიგანტური
- ➤ ანტონიმები: პატარა, მცირე
- გადატანით: ჩვეულებრივზე მეტი ფიზიკური ძალით.
- დიდი ქარიშხალი. დიდი სიცხე. დიდი ხმა
- 2012: რევაზ მიშველაძე, „რჩეული თხზულებანი I – ნოველები“
- „ დიდ წვიმებს რომ დაიწყებს, ძირს ჩამოიტანს ჭერს.“
- ➤ სინონიმები: ძლიერი, მძლავრი
- ➤ ანტონიმები: სუსტი, უძლური
- გადატანით: ჩვეულებრივზე მეტი თავისი ფსიქიკური ზემოქმედებით.
- დიდი სიყვარული. დიდი მწუხარება
- 1973-1975: ჭაბუა ამირეჯიბი, „დათა თუთაშხია“
- „დიდი ტკივილი და ტანჯვა გადავიტანე მაშინ.“
- 1973-1975: ჭაბუა ამირეჯიბი, „დათა თუთაშხია“
- „არზნევ მუსკია უბრალო გასაჭირს კი არ განიცდიდა – სამყაროში ყველაზე დიდი საწუხარი და ქვესკნელთ უღრმესი სევდა ჰქონდა.“
- ➤ სინონიმები: ძლიერი, მძლავრი
- ➤ ანტონიმები: პატარა, მცირე, სუსტი, უძლური
- გადატანით: ჩვეულებრივზე მეტი თავისი თვისებით.
- დიდი მატყუარა. დიდი ოხერი
- 1973-1975: ჭაბუა ამირეჯიბი, „დათა თუთაშხია“
- „ზამთარაძე დაფიქრდა და მითხრა: – ახლა, დიდი ოხერი და ბრიყვი კაცი ჩანს მაგ ჭონიაა, თუ რა გვარია.“
- 1908: აკაკი წერეთელი, „ჩემი თავგადასავალი“
- „ამ ჩვეულებას დიდი გარყვნილი ხასიათი ჰქონდა.“
- 1896: აკაკი წერეთელი, „ჩემი თავგადასავალი“
- „დიდი ერთგული და ღვთისმოყვარე ყოფილა იობი.“
- ➤ მსგავსი მნიშვნელობის სიტყვები: ძალიან
- გადატანით: ჩვეულებრივზე აღმატებული თავისი მნიშვნელობით.
- დიდი საქმე. დიდი ადამიანი. დიდი ამბავი
- 1973-1975: ჭაბუა ამირეჯიბი, „დათა თუთაშხია“
- „არ არსებობს თანხმობა იმ თანხმობაზე დიდი, რომელიც აზრთა სხვადასხვაობით მიიღწევა!“
- 1973-1975: ჭაბუა ამირეჯიბი, „დათა თუთაშხია“
- „ახლა, „არწივი” რომ არის, ქართული ლექსი: მისი დამწერი დიდი კაცია ძალიან ქართველებში ყველაზე დიდი იყოს, იქნება, დღეს.“
- ➤ სინონიმები: მნიშვნელოვანი, შესამჩნევი, ანგარიშგასაწევი, საყურადღებო, საგულისხმო, გამორჩეული
- ➤ მსგავსი მნიშვნელობის სიტყვები: ძალიან
- ➤ ანტონიმები: პატარა, მცირე, უმნიშვნელო, არასაყურადღებო
- გადატანით: ჩვეულებრივზე მეტი რაოდენობით.
- დიდი ფული. დიდი ნათესაობა. დიდი გვარი
- 1887: ილია ჭავჭავაძე, „ოთარაანთ ქვრივი“
- „შენთვის მაგრად შეინახე, ძონძებში გამოიკარ, არ დაგეკარგოს … დიდი განძია ეგ შენი მჭლე მადლობა ოთარაანთ ქვრივისათვის, ო შენმა მზემ!“
- ➤ სინონიმები: დიდძალი, ბევრი, მრავალი, აურაცხელი, მრავალრიცხოვანი
- ➤ ანტონიმები: ცოტა, მცირე, მცირეოდენი, ცოტაოდენი
- გადატანით: ჩვეულებრივზე მეტი დროით.
- დიდი დრო. დიდი ხანი
- 1995: ოთარ ჭილაძე, „ აველუმი“
- „გულუხვობაში თქვენი გვარი დიდი ხანია განთქმულია, განა არ ვიცი.“
- 1863: ილია ჭავჭავაძე, „კაცია-ადამიანი?!“
- „გულუხვობაში თქვენი გვარი დიდი ხანია განთქმულია, განა არ ვიცი.“
- ➤ სინონიმები: ხანგრძლივი
წარმოებული ლექსიკა[რედაქტირება]
- ➤ წარმოებული სიტყვები: დიდგვარიანი, დიდგულა, დიდგული, დიდგულობა, დიდგულოვანი, დიდ-დიდი, დიდვაჭარი, დიდთავა, დიდთავიანი, დიდთანხიანი, დიდთვალება, დიდთოვლიანი, დიდთოვლობა, დიდი-დიდი, დიდკაცი, დიდკაცობა, დიდკაცობს, დიდკაცური, დიდმარხვა, დიდმზითვიანი, დიდმნიშვნელოვანი, დიდმოსავლიანი, დიდმპყრობელი, დიდმუცლიანი, დიდრქიანი, დიდსულოვნება
- ➤ შესიტყვებები: დიდზე დიდი, დიდი ამბით, დიდი და პატარა, დიდი მარხვა, დიდი ოჯახი, დიდი ყოფით
- ➤ იდიომები: დიდ გულზე ყოფნა • დიდი გული აქვს • დიდი დღე არ აქვს
- ➤ ანდაზები: ცული პატარაა, მაგრამ ხეს კი დიდს წააქცევს • დიდ აღმართს დიდი დაღმართიც მოსდევს • თოვლი თეთრია, მაგრამ სიცივე დიდი იცის • დიდი ცემით რკინაც ტყდება • პატარა თუ არ გაიზარდა, დიდი საიდან იქნება • ძაღლს თავის კარზე დიდი გული აქვს
თარგმანები[რედაქტირება]
|
წყაროები და რესურსები[რედაქტირება]
ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი, ტომი 3, გვერდი 1496-1499, თბილისი, 2015 წელი.- „დიდი“ ქართული ენის განმარტებით ონლაინ-ლექსიკონში
- ქართული ენის ორთოგრაფიული ლექსიკონი, ვარლამ თოფურია, ივანე გიგინეიშვილი, თბილისი „განათლება“, 1998, გვ. 258
- ნეიმანი ალ., ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი, მესამე გამოცემა, თბ.: „განათლება“, 1978, გვ. 162.
- სულხან-საბა ორბელიანი, ლექსიკონი ქართული : [ორტომეული], ტ. 1, თბილისი: „მერანი“, 1991, გვ. 220.
- ალექსანდრე ონიანი, ქართული იდიომები, თბ.: „ნაკადული“, 1966, გვ. 57.