ენა (პირველი მნიშვნელობა)
ენა (პირველი მნიშვნელობა)
სიტყვა მოდის ძველქართული ენიდან ენაჲ, წინარექართული ენიდან *nen-
- ანატომია: პირის ღრუში მოთავსებული მეტად მოქნილი და მოძრავი კუნთოვანი ორგანო, რომელიც გემოს გამგები და სამეტყველო ბგერათა საწარმოებელი მთავარი ორგანოა.
- გადატანით: ზარის შიგნით ჩამოკიდებული ლითონის ნაწილი, რომლითაც ზარი რეკავს (ხმას გამოსცემს).
- გადატანით: მოგრძო და მოძრავი ნაწილი (ფეხსაცმლისა, ქამრისა...)
- ადამიანის ბგერითი ნიშნების სისტემა, რომელიც აზრის ობიექტივაციასა და კომუნიკაციას ემსახურება.
- ამა თუ იმ ხალხის, ერის ურთიერთობისა და ერთიანობის უმთავრესი საშუალება.
- მეტყველების უნარი; მეტყველება, ლაპარაკი.
- მეტყველების ნაირსახეობა: სიტყვიერი გამოხატვის თავისებურება: სტილი.
- პირობითი ნიშნების, სიგნალების სისტემა ინფორმაციის გადასაცემად; სპეციალურ ნიშანთა სისტემა.
- გადატანით: ისეთი მონაცემები, რომლებიც გამოხატავს, ხსნის, ნათელყოფს რაიმეს.
- ➤ სინონიმები: მეტყველება
- ➤ წარმოებული სიტყვები: ენოვანი, ირმის ენა, მზეენაობა, ნაენავი, ორენა, ფურის-ენა, ძაღლის-ენა, ენაამოდგმული, ენაამოუდგმელი, ენაბასრი, ენაბილწი, ენაბლუ, ენაბლუკუნა, ენაბლუობა, ენაბოროტი, ენაბორძიკი, ენაბორძიკობა, ენაბრგვნილი, ენაბრგვნილობა, ენაბრტყელი, ენაგადმოგდებული, ენაგამოყოფილი, ენაგადმოყრილი, ენაგამოვარდნილი, ენაგამშრალი, ენაგარეცხილი, ენაგატლეკილი, ენაგაქლესილი, ენაგესლიანი, ენაგესლიანობა, ენაგრძელი, ენაგრძელობა, ენადაბმით, ენადაბმული, ენადაბმულობა, ენადამტკბარი, ენადასადუმებელი, ენადაუბმელი, ენადაუშრომელი, ენადაცული, ენადაჭერილი, ენადახშული, ენათმეცნიერება, ენათმეცნიერი, ენათსემოქმედება, ენაკბილისმიერი, ენალვიმატი, ენალაქლაქა, ენამარჯვე, ენამახვილი, ენამეტი, ენამეტყველი, ენამზე, ენამზეობა, ენამოთაფლული, ენამოკიდებით, ენამოსწრებული, ენამოქარგული, ენამოშლილი, ენამოშლილობა, ენამოჩლექით, ენამოჩლექილი, ენამოცვეთილი, ენამოხერხებული, ენამრავალი, ენამრავლობა, ენამრუდი, ენამყრალი, ენამძიმე, ენამწარე, ენამჭევრი, ენამჭევრობა, ენანუნისმიერი, ენა-პირი, ენასხარტი, ენატანია, ენატანიობა, ენატარტარა, ენატკბილი, ენაუთქმელი, ენაფხიანი, ენაღვარძლიანი, ენაშენახული, ენაშეუნახავი, ენაჩავარდნილი, ენაჩასაწყვეტი, ენაჩლუნგი, ენაჩლუნგობა, ენაძვირი, ენაძვირობა, ენაწაგდებული, ენაწყლიანი, ენაწყლიანობა, ენაჭარტალა, ენაჭარტალობა, ენაჭიკჭიკა, ენაჭრელი, ენა-ხახა
- ➤ შესიტყვებები: ენის ზურგი, ენის ძირი, ენის წვერი
- ➤ იდიომები: ენა მხარზე აქვს გადაკიდებული • ენა უსწრებს • ენა უჭრის • ენა წინ უსწრებს • ენად გადაქცევა • ენად გაკრეფა • ენაზე ადგას • ენაზე აკერია • ენაზე არ დაადგება • ენაზე არაფერი დაამაგრდება • ენაზე დახვევა • ენაზე კბენა • ენაზე კბილის დადგმა • ენაზე კბილის დაჭერა • ენაზე უტრიალებს • ენამ უყივლა • ენამ უყივლა • ენას ილესავს • ენას იწვავს • ენას უკიდებს • ენით ნაკვერცხალს იღებს • ენით ჯარის დატრიალება • ენის ადგმა • ენის ამოგნება • ენის ამოდგმა • ენის ამოღება • ენის აყოლა • ენის გაბრტყელება • ენის გაგრძელება • ენის გატეხა • ენის დაბმა • ენის დამოკლება • ენის დატკბობა • ენის დაშაქვრა • ენის დაძვრა • ენის ზიდვა • ენის მიტანა • ენის მობრუნება • ენის მოთაფვლა • ენის მოკვნეტა • ენის მოფხანა • ენის მუცელში ჩავარდნა • ენის პირში ჩავარდნა • ენის ქავილი • ენის შებრუნება • ენის ჩაგდება • ენის ჩავარდნა • ენის ჩაწყვეტა • ენის წაგდება • ენის წაგრძელება • ენის წვერზე ადგას • გასახმობი ენა • დათაფლული ენა • დამდნარი ენა • დაუყენებელი ენა • დაშაქრული ენა • მოქარგული ენა • გრძელი ენა • ენა აქვს გადებული • დასამოკლებელი ენა • დაბმული ენა • ენა დაამაგრე! • ენა გაუხმეს! • ენა დაუდუმდება • ენა დაუმუნჯდება • ენა არ ემორჩილება • ენა ეყლაპება • ენა ერთმევა • ენა დაუმძიმდება • ენა არ მოუბრუნდება • ენა არ უდგას პირში • ენა ექავება • ენა აეცრება • ენა უჭრის • ენა გაეხსნება • ენა წაუსწრებს • ენა უყივლებს • ენას ჩაიგდებს • ენას ჩაიწყვეტს • ენას შეუკრავს • ენას კბილს დააჭერს • ენას გადაყლაპავს • ენას ძვალი არა აქვს • ენის კლიტე • ალესილი ენა • ბასრი ენა • ენა ებორკება • ენა ვერ იტყვის
- ➤ ანდაზები: ენას ძვალი არა აქვს, სიტყვას კი ბაჟი • ბასრი დანა მწარედ ჭრის და ბასრი ენა უარესადა • გრძელი ენა კაცს სიცოცხლეს უმოკლებს • ღარიბი ღარიბს ლუკმას უოს, მდიდარი ენას გამოუყოფს • ენა გულის მოციქულია • მუნჯის ენა დედამ იცის • ყარყუმი რამ მოკლა და თავის ენამა
წყაროები და რესურსები[რედაქტირება]
ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი, ტომი 4, გვერდი 179-186, თბილისი, 2019 წელი.
იხილეთ ქართული ვიკიპედიის სტატია „ენა“- იხილეთ ქართული ვიკიპედიის სტატია „ენა“
- იხილეთ ქართული ვიკიპედიის სტატია „ენა“
- „ენა“ ქართული ენის განმარტებით ონლაინ-ლექსიკონში
- ნეიმანი ალ., ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი, მესამე გამოცემა, თბ.: „განათლება“, 1978, გვ. 167.
- სულხან-საბა ორბელიანი, ლექსიკონი ქართული : [ორტომეული], ტ. 1, თბილისი: „მერანი“, 1991, გვ. 237.
- ალექსანდრე ონიანი, ქართული იდიომები, თბ.: „ნაკადული“, 1966, გვ. 60-65.
დეპარტამენტი
მდინარე
| ➤ ენა, ენ-ის(ა), მრ. რ. არ აქვს
|
|
|
- დეპარტამენტი საფრანგეთის ჩრდილოეთ ნაწილში, პიკარდიაში.
- მდინარე საფრანგეთში, უაზის მარცხენა შენაკადი.
წყაროები და რესურსები[რედაქტირება]
