დახმარება:ზედსართავი სახელი
ზედსართავი სახელი ჰქვია მეტყველების ნაწილს, რომელიც ახლავს არსებით სახელს და გამოხატავს საგნის ნიშან-თვისებას. მაგ., ქვა შეიძლება იყოს: დიდი, პატარა, ბრტყელი, მრგვალი, ხავსიანი... ვამბობთ: დიდი ქვა, პატარა ქვა, ბრტყელი ქვა, მრგვალი ქვა, ხავსიანი ქვა... ეს სიტყვები არსებით სახელს დაერთვიან და საგნის ნიშანს გამოხატავენ, ე. ი. ზედსართავი სახელებია.
ზედსართავის ორი ტიპი[რედაქტირება]
ზედსართავი სახელი არსებითი სახელის თვისებას გამოხატავს (კოხტა გოგო, კარგი ბიჭი). ზედსართავ სახელთა ორი ჯგუფი გამოიყოფა: ვითარებითი და მიმართებითი.
ვითარებითი აერთიანებს პირველად ზედსართავებს (მაღალი, შავი, მჭლე...), მიმართებით ჯგუფში კი მეორადი (დერივაციული აფიქსებით ნაწარმოები) სახელები ერთიანდება (ხავს-იან-ი, უ-თმ-ო, სა-ნერგ-ე..... -იან, უ-ო და სა-ე წარმომქმნელი, ანუ დერივაციული ელემენტებია).
ვითარებით ზედსართავებს ხარისხი ეწარმოებათ (მაღალი _ უმაღლესი, უმჭლევესი...), მიმართებითებს, გარდა იშვიათი გამონაკლისისა, ხარისხი არ ეწარმოებათ, მაგ. არ შეიძლება უთმოესი ან უუთმოესი, უხავსიანესი და სხვა; თუმცა არსებობს გამონაკლისებიც: გონი _ გონ-იერ-ი _ უ-გონიერ-ეს-ი, ჭკუა–ჭკვ-იან-ი - უ-ჭკვიან-ეს-ი და სხვა.
არსებითსა და ზედსართავს შორის ტრანსლაცია[რედაქტირება]
არსებით და ზედსართავ სახელებს შორის ხშირია ტრანსლაცია: (1) არსებითი სახელი – ზედსართავი სახელი და (2) ზედსართავი სახელი – არსებითი სახელი. პირველი სახის ტრანსლაციას ჰქვია ადიექტივაცია (ანუ გაზედსართავება), მეორე სახის ტრანსლაციას კი – სუბსტანტივაცია (ანუ გაარსებითსახელება).
ადიექტივაცია: ყაჩაღი კაცი, შკაფი კაცი, ძაღლი კაცი...
(ყაჩაღი აქ ნიშნავს ყაჩაღის თვისებას, შკაფი ნიშნავს სქელს (შკაფივით), ძაღლი კი -ავს).
სუბსტანტივაცია: თუ ზედსართავი სახელის გვერდით გამოტოვებულია მასთან დაკავშირებული არსებითი სახელი, მაშინ ზედსართავი გამოტოვებულ არსებით სახელს გამოხატავს და გრამატიკულადაც არსებითი სახელის თვისებებს იძენს; მაგ.: “შეიბნენ შავი ვეშაპი და თეთრი ვეშაპი: ფინალი ასე შეიძლება გამოიხატოს: შავს აჯობა თეთრმა: არსებითი სახელის “ვეშაპის” გვერდით “შავი” და “თეთრი” ზედსართავებია, მაგრამ არსებითი სახელის გარეშე “შავს” და “თეთრმა” უკვე არსებითი სახელებია. ე.ი. ხდება ზედსართავ სახელთა სუბსტანტივაცია